SEVERNA MITROVICA, 15.februar – Sretenje predstavlja duhovni i nacionalni praznik srpskog naroda i države koji slavi dva istorijski važna događaja, podizanje Prvog srpskog ustanka 15. februara 1804. godine i donošenje Sretenjskog ustava na isti dan 1835. godine, podseća istoričar sa Filozofskog fakulteta u Severnoj Mitrovici Luka Jovanović.
Na Dan državnosti Srbije, Jovanović za Kosovo onlajn istiće da Prvi srpski ustanak iz 1804. godine i Sretenjski ustav iz 1835. godine, simbolički predstavljaju dva najznačajnija stuba na kojima počiva srpska država – slobodu i pravo.
“Prvi srpski ustanak koji su 1804. podigli Karađorđe i njegovi ustanici u Marićevića jaruzi je bio upravo taj poziv na slobodu. Sretenjski ustav, koji je donet u vreme i po blagoslovu kneza Miloša Obrenovića, predstavljao je poziv na pravo. Mi smo u ta dva događaja imali ono čemu su Srbi težili tokom cele novovekovne istorije – slobodu i zakone, odnosno, poznavanje prava i vladavinu prava“, naveo je Jovanović.
Podseća i da je Sretenjski ustav u to vreme bio fenomen na Balkanu, jer u ovom delu Evrope nije bilo države sa Ustavom.
“Srbija se našla, usred Balkana, okružena sa tri velike carevine, Austrougarskom, Turskom i Ruskom, koje nisu imale svoje ustave u vreme kada su Srbi doneli svoj prvi, Sretenjski ustav“, ukazuje Jovanović.
Pojašnjava i da je taj Ustav bio kratkog veka, jer je bio izuzetno sobodan, naročito za „teren“ na kojem su i Turska i Austrougarska ispoljavale bojazan da narodi, naseljeni oko Kneževine Srbije, ne zatraže iste slobode za koje su se Srbi izborili.
Ističe da je najveća tekovina Sretenjskog ustava čuvena odredba da „svako ko stupi na tle Srbije postaje slobodan čovek, bez obzira na veru i narod kojem pripada“.
“Srbi su se izborili za slobodu i nisu dozvoljavali da drugi narodi, koji se nađu na njihovoj teritoriji, pređu granicu Srbije, budu robovi. Svako je težio da bude deo te Srbije, koja je, zapravo i 1804. godine i 1835. godine na Sretenje proklamovala i započela jedan veliki proces svog oslobođenja i ujedninjenja, ali ne samo srpskog naroda već i svih južnoslovenskih naroda“, rekao je Jovanović.
Taj proces će, kaže, biti završen tek 1918. godine stvaranjem Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, čime su Srbi konačno zatvorili krug, započet na Sretenje 1804. godine i dobili slobodu za ceo srpski narod na Balkanskom poluostrvu, ali i drugim južnoslovenskim narodima.
Jovanović dodaje da će Srbi na Kosovu svakako obeležiti Dan državnosti Srbije, jer je to jedini dan državnosti koji oni poznaju.
Ukazuje na još jedan događaj, koji se odigrao upravo na Sretenje, 1909. godine – prva Skupština otomanskih Srba u Osmanskom carstvu.
“Tada su Srbi sa prostora stare Srbije i Makedonije, kako se tada govorilo, odnosno Srbi koji su još bili pod turskim ropstvom, počeli politički da se organizuju i formirali su svoju političku stranku, Srpsku demokratsku ligu. Zbog toga taj praznik treba da bude posebno proslavljen i slavljen na Kosovu i Metohiji, kao i među svim Srbima koji su u to vreme, do 1912. godine živeli van granica Kraljevine Srbije“, poručio je Jovanović.
Izvor i foto: Kosovo Online
Preuzimanje i objavljivanje vesti, fotografija i audio/video materijala u produkciji RTV Puls nije dozvoljeno bez saglasnosti autora i navođenja izvora.
